SHOREBANK

47

SHOREBANK

Ngân hàng phát triển cộng đồng

 • Người sáng lập:                                                          Ronald Grzywinski, Mary Houghton, James

Fletcher và Milton Davis

• Logo:

• Vị trí trong nền kinh tế mỹ:                                       Không xếp hạng trong Fortune 500 – năm 2007

• Nét đặc trưng:                                                             Ngân hàng phát triển cộng đồng lớn nhất và lâu
đời nhất Hoa Kỳ

• Sản phẩm chính:                                                        Dịch vụ tài chính doanh nghiệp và cá nhân
• Tổng tài sản:                                                              2,1 tỉ đô la (năm 2006)
• Tổng số nhân viên:                                                     550 người (năm 2006)
• Đối thủ chính:

Louisville Community Development Bank,
Vermont National Bank, Wain-wright Bank &
Trust Company

                                                                                               

• Chủ tịch kiêm CEO:                                                 Margaret A. Cheap
• Trụ sở chính:                                                             Chicago, Illinois
• Năm thành lập:                                                          1973
• Website:                                                                      www.sbk.com

    Có lẽ điểm chung giữa cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton và nhiều

nhân viên văn phòng ở Chicago là họ đều là khách hàng thân thiết của

ShoreBank. Là một công ty tài chính cổ phần từng điều phối nhiều dự

án phát triển kinh tế  tại Windy City cũng như trên toàn thế  giới,

ShoreBank đã  tạo ra khái niệm “tài chính trách nhiệm xã  hội” (1) 

  (1) Nguyên văn: Socially responsible financial concept

          

  Mà Tổng thống Bill Clinton đã giúp quảng bá đến những vùng nông thôn

hẻo lánh trên toàn nước Mỹ  từ  khi ông còn là  Thống đốc bang

Arkansas. ShoreBank cũng giới thiệu đến công chúng hình thức hợp

đồng vay mượn tự do, cho phép một công nhân đã nghỉ hưu có thể vay

vốn lập công ty sửa chữa các căn hộ xuống cấp tại vùng South Shore

lên cận để biến chúng thành những nơi đáng sống hơn và tự làm giàu

cho chính mình. 

        Được sáng lập bởi bốn nhà hoạt động xã hội ở Illinois, những người

đã gia nhập quân đội khoảng cuối những năm 1960, ShoreBank ngay

từ đầu được xem là một phương tiện thực hiện những thay đổi của dân

thường mà cả chính phủ lẫn các tổ chức phi lợi nhuận đều không thể

không nhất trí. Mô hình phát triển cộng đồng  – dựa trên những thay

đổi bắt đầu vào những năm 1950 để cung cấp vốn đầu tư, thường là

cùng với những hỗ trợ kỹ thuật cho những vùng chưa phát triển – lúc

đầu chỉ nhắm vào những vùng lân cận đầy tiềm năng là Bờ biển phía

Nam nước Mỹ. Với mục đích sử dụng hiệu quả dòng tư bản và nguồn

tiền nhàn rỗi trong dân huy động được dưới thời Tổng thống

Eisenhower, họ cam kết sẽ tái đầu tư tất cả nguồn vốn của mình vào

các hoạt động phục vụ cộng đồng. Mặc cho những nỗi hoài nghi xuất

hiện khắp nơi và các chướng ngại ghê gớm, các chương trình tín dụng

và công ty vẫn lớn mạnh không ngừng.

      Năm 1986, những thành tựu ấn tượng của ShoreBank dẫn tới

việc mở rộng thêm một chi nhánh nữa ở Chicago và lan tới Arkansas

dưới sự  ủng hộ  của Thống đốc Bill Clinton và  Quỹ  Winthrop

Rockefeller. Những nỗ lực tương tự cũng được bắt đầu trong những

năm kế tiếp từ Cleveland cho tới Kenya, châu Phi. Hiện nay họ đã cho

vay trên 700 triệu đô-la đối với doanh nghiệp và các cá nhân trong

những cộng đồng mà họ phục vụ, giúp phục hồi kinh tế hơn 17.000

hộ và biến vô số những giấc mơ thành hiện thực. Họ cũng đem lại lợi

nhuận cho chính mình kể  từ  1975 và  điều đó  chứng minh rằng

nhiệm vụ kếp độc đáo của họ – hoạt động xã hội thông qua lợi nhuận

từ kinh doanh – có thể tạo nên thành công và sự khác biệt trong cuộc

sống.

***

       Khi Hội nghị Dân chủ Toàn quốc diễn ra tại Chicago, bốn thành viên

đam mê các hoạt động xã hội và  nhân quyền này thường xuyên gặp nhau tại

Đại học Chicago. Ronald Grzywinski là  một doanh nhân đang muốn chuyển

hướng sang đầu tư ngân hàng (lĩnh vực mà  ông đi tiên phong trong việc phát

triển cộng đồng mà sau nàyđược Bankshore tiếp quản).  Mary Houghton có  bằng thạc sĩ của

Trường Y khoa Johns Hopkins, và đang là viên chức phụ trách kế hoạch

cho Quỹ Johnson hoạt động phi lợi nhuận. James Fletcher là một cựu

giáo viên, một chiến binh trong cuộc chiến chống đói nghèo, và là trợ

lý giám đốc của chương trình Hoạt động cộng đồng liên bang. Milton

Davis là chủ tịch hội đồng địa phương về Bình đẳng Dân tộc của Quốc

hội, một sinh viên sau đại học theo ngành kinh doanh của một trường

đại học ngay cạnh nơi bốn người thường tụ tập.

Bốn thành viên sáng lập của ShoreBank : trái qua phải
Mary Houghton, Milton Davis, Jim Fletcher, Ron Grzywinsk

      Tất cả đều trên dưới ba mươi tuổi, nhóm bạn gồm hai người da

trắng và hai người Mỹ gốc Phi này đều thừa nhận rằng những nỗ lực

của chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận truyền thống không thể

nào giải quyết hết những vấn đề phức tạp trong đời sống thành thị.

Và họ cũng nghi ngờ rằng các bài diễn văn đọc trên sàn hội nghị cũng

chẳng giải quyết được những vấn đề đang dần hủy hoại những khu

vực lân cận trong thành phố và trên cả nước. Trong khi không ai nảy

ra ý kiến cụ thể là trở thành một “chủ ngân hàng”, tất cả đều hăm hở

với ý kiến thú vị của Grzywinski rằng sẽ cải tạo xã hội thông qua lĩnh

vực ngân hàng. South Shore – một khu dân cư từng rất trù phú nay

đang gặp nhiều khó khăn – trở thành mục tiêu của họ. Gần như ngay

lập tức họ tiến hành mua Ngân hàng Quốc gia South Shore.

      Bốn người huy động được 3,2 triệu đô-la cần thiết để mua công

ty phần lớn là nhờ một khoản vay nợ do Grzywinski và vợ ông bảo

lãnh, và bắt đầu điều hành công ty này vào mùa hè năm 1973. Và họ

vấp ngay phải một vấn đề lớn. Ngân hàng cũ bị bán đi là do nó không

thể  kiếm lợi nhuận từ  cộng đồng dân cư ngày càng giảm dần. Và

nguyên nhân của hệ quả này, ít ra cũng một phần, là do mỗi ngân

hàng tiết kiệm và  cho vay đều xếp họ  vào loại khách hàng có  khả

năng rủi ro cao và đánh dấu đỏ nên từ chối cho họ mượn tiền dù có

thế chấp nhà cửa hay để thực hiện các dự án kinh doanh. Ban lãnh

đạo mới của công ty đề nghị thay đổi tình hình này bằng cách tái đầu

tư vào nguồn vốn tổng hợp chỉ trong South Shore. Ban đầu không

nhiều người chấp nhận ý tưởng là một ngân hàng thất bại trong một

khu dân cư kinh tế khủng hoảng lại có thể kiếm được lợi nhuận tài

chính chỉ bằng một vài kinh nghiệm xã hội mới. Nhưng bốn người

này lại tin rằng mình có thể làm được như vậy. Và họ đã lên kế hoạch

để chứng minh những nghi ngờ đó là hoàn toàn sai lầm.

      Khi South Shore thay đổi, lượng tiền gửi vào ngày càng thấp hơn,

giảm từ  80 triệu đô-la xuống chỉ còn 42 triệu đô-la chỉ trong vòng hơn

một thập kỷ. Những vấn đề khác cũng vẫn tồn đọng, như tình trạng

tòa nhà trụ sở xuống cấp trầm trọng. Tuy nhiên, bốn người quyết định

đặt công ty của mình trên nền tảng là một công ty tài chính đơn thuần

trước khi có những hoạt động kinh doanh khác. Ngân hàng sẽ giống

như một công ty phát triển địa ốc, một văn phòng đầu tư nhỏ, và là

một tiếng nói bênh vực cho cộng đồng dân cư xung quanh một cách

phi lợi nhuận. Để quảng cáo việc ký gửi tiền và bắt đầu tăng nguồn

vốn, họ bắt đầu nói về hy vọng và mục tiêu của mình với những hội

nhóm dân chủ  địa phương. Họ  đưa ra các bản hợp đồng tín dụng

không thế  chấp cho dân cư vùng South Shore và  những người có  ý

định mua nhà hoặc kinh doanh trong khu vực.

      Chương trình được hình thành để tạo nguồn vốn cho những nỗ

lực vay mượn này, cố tên gọi là Tiền gửi để phát triển, cuối cùng đã

thay đổi hình ảnh công ty. Bằng cách cho những người gửi tiết kiệm

cá nhân cũng như các nhà quản lý quỹ lương hưu mở một tài khoản

có cấu trúc đủ khả năng cạnh tranh thông qua ngân hàng ShoreBank

để sử dụng cho các dự án phát triển ở South Shore, họ tạo ra một công

cụ đầu tư trách nhiệm xã hội gửi lời kêu gọi tới các nhà quản lý tài

chính hảo tâm ở nhiều nơi. Khi chương trình được bắt đầu vào năm

1974, các tài khoản được mở khắp nơi từ 50 bang và hơn hai mươi

quốc gia trên thế giới. Chẳng bao lâu sau, họ đã là nguồn tài chính cơ

bản cho hơn một nửa số doanh nghiệp trong vùng.

       Được quản lý  bởi Phó Chủ  tịch ShoreBank, Joan Shapiro, chương trình mũi

nhọn mà  công ty hỗ  trợ  – điều đã hoàn toàn đi ngược lại với thực tiễn kinh doanh

ngân hàng thông thường trong việc đầu tư tiền gửi địa phương trong các dự án

từ  xa –  đã  làm bất ngờ những đầu óc hoài nghi khi nhanh chóng chứng minh rằng họ mới

chính là người chiến thắng. Những công nhân điện đã nghỉ hưu, cùng

rất nhiều những “chủ doanh nghiệp gia đình” khác đã giúp cho cộng

đồng mình đang sống trong khi xây dựng những cách kiếm sống

riêng và trả hết nợ ở một mức độ cao hơn rất nhiều so với niềm tin

mà Shorebank đã đặt vào họ và cộng đồng.

Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp ShoreBank 

tại Cleveland

***

        Sau khi “tăng tốc các hoạt động kinh doanh” ở  32 thành phố

thuộc bang Arkansas, ShoreBank tiếp tục mở rộng kinh doanh đến

vùng Thượng Bán đảo Michigan, các bang Washington, Detroit và

Cleveland, đồng thời tư vấn cho các định chế tài chính khác thực hiện

các chương trình tương tự. Có lẽ thử thách lớn nhất của công ty là ở

thị trường nước ngoài, nhất là  tại các nước đang phát triển như

Pakistan, Kenya và Bangladesh, nơi họ mở chi nhánh. Công ty cũng

góp phần hình thành các chương trình tín dụng ở Phần Lan, Ba Lan,

và các nước thuộc Liên Xô cũ. Tại thị trường Mỹ, công ty tăng tổng số

nhân viên lên 300 người, thuê những người đến làm việc với

Shorebank vì nhiệm vụ xã hội của họ, cũng như cả những người dân

sống trong vùng và chỉ đơn giản cần một công việc ổn định. Nhiệm

vụ kếp của họ đã mang lại lợi ích cho tất cả mọi người: thành công

trong việc hồi sinh những khu vực mà họ chọn làm mục tiêu ban đầu

trong khi vẫn đem lại lợi nhuận thỏa mãn các nhà quy hoạch lẫn đầu

tư. Công ty được xem là có môi trường làm việc lý tưởng hàng đầu.

        ShoreBank tăng quy mô gấp đôi vào năm 1995 sau khi sáp nhập

với Indecorp, một tổ chức tín dụng khác của Chicago có hạ tầng là hai

ngân hàng thương mại. Bước sang thế kỷ mới, tổng số tiền ký gửi của

công ty đã lên tới 750 triệu đô-la và tổng số vốn hoạt động gần 1 tỉ

đô-la. Theo hầu hết những đánh giá thông thường - và một vài thống

kê không chính thống – công ty đã đạt được tất cả các mục tiêu mà

Grzywinski, Houghton, Fletcher và Davis nhắm đến lúc ban đầu.

      Tuy nhiên vẫn có một số vấn đề tồn tại. Đó là ShoreBank vẫn

chưa phải là một thương hiệu mạnh để hoạt động đơn lẻ dễ dàng.

Vì thế, vào mùa hè năm 2000, họ liên kết với các quỹ đầu tư trách

nhiệm xã hội xuất sắc tại Mỹ để hình thành một liên minh tài chính

mang tính cách mạng rộng lớn hơn để  phát triển cộng đồng một

cách hiệu quả  hơn. Được cổ  xúy thành lập bởi Công ty Domini

Social Investment, tổ chức đang quản lý số tiền rất lớn là 1,9 tỉ đô-la,

một quỹ liên kết mới ra đời giờ đây sẽ đầu tư  ít nhất 10% tổng vốn

cho vay cầm cố và đầu tư doanh nghiệp nhỏ cho những người trong

các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn. Quỹ mới này khuyến khích

các dự án phát triển cộng đồng có ý nghĩa cũng như đầu tư trực tiếp

vào đó.

       Năm 2004, ShoreBank sáng lập Trung tâm Đổi mới Các Dịch vụ

Tài chính nhằm khuyến khích các tổ chức tài chính phục vụ các khách

hàng có thu nhập thuộc mức nghèo khổ hoặc dưới mức nghèo khổ.

Năm 2007, ShoreBank trở thành ngân hàng môi trường và phát

triển cộng đồng đầu tiên thực hiện chương trình tiết kiệm trực tuyến

lãi suất cao.

      Ngày nay thành công của ShoreBank được phán ánh qua hệ

thống rộng khắp các chi nhánh của họ trên khắp thế giới. ShoreBank

cũng đã là một ngân hàng cổ phần và họ tiếp tục đa dạng hóa sản

phẩm tín dụng và các dịch vụ tài chính hướng về cộng đồng.