SONY

24

SONY

“Walkman - Bồng bềnh trên từng bước đi”

• Người sáng lập:                   Ibuka Masaru và Morita Akio 
• Logo:

• Vị trí trong nền 

kinh tế Mỹ:                            Ngoài nền kinh tế Mỹ (không xếp hạng)

• Nét đặc trưng:                     Thay đổi thị trường hàng điện tử dân dụng trên

                                                toàn cầu

• Sản phẩm chính:                 Thiết bị điện tử, phim ảnh, chương trình TV, 

                                                thu âm nhạc

• Doanh thu:                          88,71 tỉ đô-la (năm 2007)

• Lợi nhuận                            3,69 tỉ đô-la (năm 2007)
• Số nhân viên:                       180.500 người (năm 2007)
• Đối thủ chính:                     Matsushita, Philips Electronics, Time Warner
• Chủ tịch kiêm CEO:            Nobuyuki Idei 
• Trụ sở chính:                       Tokyo, Nhật Bản
• Năm thành lập:                   1946
• Website:                               www.sony.ne

     Ba thập kỷ trước, những người Mỹ ưa chuộng đồ dùng công nghệ

cao nếu muốn có một chiếc TV hiện đại sẽ luôn chọn nhãn hiệu Sony.

Từ lúc được ra mắt vào năm 1968, chiếc TV Trinitron dùng ống phóng

hình điện tử đã nhận được sự ca ngợi rộng khắp như là một sản phẩm

tuyệt vời xét về mặt giá cả so với các TV truyền thống sử dụng đèn chân

không. Là một trong vài công ty lớn của Nhật Bản đã xâm nhập vào thị

trường TV của Mỹ một cách mạnh mẽ trong khi những công ty quốc nội

đã  đa dạng hóa kinh doanh sang các lĩnh vực khác, Sony từ  lâu đã

nhắm đến việc mở rộng hoạt động kinh doanh ở xứ sở giàu có này. Họ

đã không chậm trễ xây dựng thương hiệu một cách đúng đắn ở đây như

một nhà cung cấp sản phẩm điện tử chất lượng cao và hiện đại. Hình

ảnh rõ nét đến mức kinh ngạc trên bộ sản phẩm TV Trinitron của công

ty đã giúp họ có được sự chú ý của đông đảo người tiêu dùng Mỹ.

       Sony đã bán đài phát thanh thu nhỏ ở Mỹ kể từ cuối thập niên 40

của thế kỷ 20. Trong thập niên 60, họ bổ sung thêm loại TV bán dẫn

thu nhỏ. Máy sử dụng băng thu tiếng đang phổ biến cho nhu cầu gia

đình ra mắt tiếp sau đó, cũng như thiết bị tiêu dùng đầu tiên dùng để

thu âm và chơi băng video (sản phẩm “Betamax” này ban đầu được

nhiều người tán thưởng, dù sau đó bị xem là một trong những thất

bại nặng nề nhất của công ty, vì định dạng VHS về sau được nhiều

người sử dụng hơn). Mặc cho sai lầm phải trả giá rất đắt này, những

nhà lãnh đạo công ty vẫn duy trị được vị trí dẫn đầu và nhanh chóng

cho ra mắt một vật phẩm mang tính chiến lược sẽ đạt đến thành công

tột đỉnh và  trở  thành sản phẩm tiêu biểu cho công ty trong những

năm sắp tới: máy nghe nhạc cá nhân Walkman.

       Không bằng lòng với việc chỉ sản xuất ra những sản phẩm

chuyển tải âm nhạc, truyền hình và phim ảnh, Sony sau đó đã mạo

hiểm dấn thân vào việc thực sự sản xuất ra những sản phẩm truyền

thông bằng cách mua lại một số công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh

vực giải trí. Họ cũng mở rộng kinh doanh đến những lĩnh vực khác

như máy bán dẫn và pin, cùng máy ảnh và màn hình máy tính. Nhiều

sản phẩm trong số này cũng trở nên nổi tiếng ở một chừng mực nào

đó, nhưng không có sản phẩm nào đạt được thành công vượt trội như

máy chơi game PlayStation – một hiện tượng đã cách mạng hóa cả

một ngành công nghiệp khi ra mắt vào năm 1994, và nhanh chóng

trở  thành mũi nhọn kinh doanh chính trong toàn bộ  các dòng sản

phẩm của Sony.

      Dù vậy, các đối thủ cạnh tranh nặng ký bắt đầu xuất hiện gần

như ngay lập tức, và cũng giống như hầu hết các công ty khác, ông

vua của ngành kinh doanh hàng điện tử dân dụng đang tìm cách giữ

vững vị trí dẫn đầu khi bước chân vào thời đại Internet.

***

      Được kết hợp sau khi Thế  chiến II kết thúc với tên gọi Tokyo

Tsushin Kogyo – hay Tập đoàn kỹ nghệ viễn thông Tokyo – nhưng

hạt giống của Sony đã được gieo khi người đồng sáng lập Morita Akio

ra đời vào năm 1921. Lớn lên ở Nagoya, Nhật Bản trong một gia đình

có nghề nấu rượu sake cha truyền con nối, Akio đã từ chối con đường

sự nghiệp được cả gia đình trông đợi và quyết định theo đuổi niềm

đam mê công nghệ của mình. Sau khi tốt nghiệp Đại học Hoàng gia

Osaka vào năm 1944 với tấm bằng cử nhân vật lý, ông được nhận vào

làm ở  Xưởng đúc vũ  khí không quân ở  Yokosuka trong thời gian

chiến tranh. Đó cũng là nơi ông gặp người đồng sáng lập thứ hai của

Sony, Ibuka Masaru, đang làm đại diện công nghiệp trong Ủy ban

nghiên cứu thời chiến Nhật Bản. Họ đã cùng nhau phát triển những

hệ thống hướng dẫn nhiệt và các thiết bị nhìn ban đêm.

       Sau chiến tranh, cả hai thành lập công ty của mình ở Tokyo. Mục

tiêu của họ  là  áp dụng những cải tiến công nghệ  đa dạng đã  được

phát triển trong suốt những năm trước đó vào các sản phẩm điện tử

mới nhằm phục vụ cho số đông quần chúng. Masaru tập trung vào

giải quyết vấn đề liên quan đến sản phẩm, ban đầu bao gồm những

thứ như vôn kế và đệm nhiệt điện tử. Akio thị giải quyết những vấn

đề liên quan đến việc kinh doanh, lúc đầu bao gồm chịu trách nhiệm

trong việc tiếp thị những thiết bị mới của công ty trên khắp thế giới.

       Sản phẩm mang tính bước ngoặt đầu tiên của Masaru là  một

cuộn băng từ ghi âm mà ông cho ra mắt vào năm 1949. Công ty sau

đó đã chế tạo một chiếc máy ghi âm bằng băng để tận dụng nó và giới

thiệu sản phẩm này ra thị trường Nhật Bản vào năm 1950. Cùng năm

loại băng của Masaru có  mặt trên thị trường, công ty non trẻ  này

cũng mua lại bản quyền từ Viện nghiên cứu Bell của Mỹ để sản xuất

các bộ  bán dẫn điện tử  (transitor). Thành công của chiếc máy thu

băng đã mang đến những nguồn tài nguyên cho phép họ chế tạo ra

một chiếc máy phát thanh thu nhỏ vào năm 1955 và một phiên bản

bỏ túi của nó vào năm 1957.

      Công ty Tokyo Tsushin Kogyo đang phát triển rất mạnh mẽ,

nhưng tầm nhìn xa trưng rộng của Akio thấy được những giới hạn

đáng kể trong tên gọi của nó. Sau khi tìm kiếm trong nhiều cuốn từ

điển của nhiều ngôn ngữ khác nhau nhằm tìm ra một cái tên mới -

vừa ngắn gọn vừa có thể được mọi người phát âm một cách dễ dàng

- ông đã  tìm thấy từ  “sonus” trong tiếng La-tinh có  nghĩa là  “âm

thanh”. Và thế là vào năm 1958, SONY ra đời.

      Kể  từ  đó, giới hạn duy nhất của họ  là  bầu trời. Vào năm 1960

Sony giới thiệu một chiếc TV bán dẫn 8 inch và tạo ra tiền đề cho việc

thâm nhập thị trường Mỹ. Akio đã thúc đẩy Sony trở thành công ty

Nhật Bản đầu tiên có cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán

New York vào năm 1961. Hai năm sau, Akio chuyển gia đình đến Mỹ

trong một năm để ông có thể kiểm tra một cách hiệu quả hơn những

cách thức mà  người tiêu dùng của thị trường này suy nghĩ và  tìm

hiểu xem các nhà doanh nghiệp của đất nước này hoạt động như thế

nào. Sau đó, ông mở những nhà máy ở Mỹ và châu Âu, đồng thời sử

dụng chiến dịch quảng cáo kiểu Mỹ để đưa thương hiệu Sony đến với

người tiêu dùng toàn thế giới. Khi Trinitron xuất hiện vài năm sau đó,

tất cả các công ty Nhật Bản (bao gồm cả Toshiba và Hitachi) đang bán

hàng điện tử ở Mỹ đều được hưởng lợi từ tiếng thơm của Sony. Tổng

giá trị thị trường của Mỹ của các công ty này đã tăng từ 7% vào năm

1963 đến 40% vào năm 1974 (vào năm 1974, cứ 5 TV màu ở Mỹ thị

có một chiếc mang nhãn hiệu Sony).

        Với thành công vang dội của những cuốn băng từ thu âm trước đó

hai thập kỷ, trong thập niên 60, Sony bắt đầu tìm cách thương mại hóa

công nghệ  này vào thị trường TV vốn đang phát triển mạnh mẽ. Vào năm

1969, họ giới thiệu thiết bị thu phát băng hình

đầu tiên của mình. Morita Akio được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc

của công ty vào năm 1971 và một năm sau ông đã thực hiện một cuộc

sáp nhập để lắp ráp và bắt đầu bán ra chiếc máy “Betamax” trên toàn

cầu. Chiếc máy mới này xuất hiện trên các kệ hàng vào năm1975 và

ngay lập tức thu hút được sự  chú  ý của những người yêu thích đồ

dùng công nghệ đỉnh cao, như chiếc TV Trinitron của Sony đã làm

được vài năm trước đó.

Một tivi xách tay SONY được sản xuất vào năm 1960

          Tuy nhiên, những đầu máy video này có giá rất đắt: 2.000 đô-la.

Giá này chỉ rẻ hơn vài loại xe hơi đời mới chút ít vào thời đó nên nó

không được phổ biến rộng rãi và dụ nhiên là tạo cơ hội cho các đối thủ

cạnh tranh giới thiệu những chiếc máy có cùng tính năng với mức giá

rẻ hơn nhiều. Hai năm sau, một công ty có tên là Panasonic đã cho ra

mắt chiếc máy tương tự sử dụng định dạng hơi khác một chút gọi là

“VHS”. Giá thành tụt xuống một cách chóng mặt khi cuộc chiến đến

hồi ác liệt. Trong khi người tiêu dùng cảm thấy chiếc máy của Sony

cung cấp chất lượng hình ảnh tuyệt hảo, thị phiên bản của Panasonic

có  thể  chiếu những cuộn băng dài hơn và  nhiều bộ  phim của

Hollywood được ra mắt trên định dạng này. Không có gì ngạc nhiên

là công chúng đã lựa chọn sản phẩm mang đến cho họ nhiều lựa chọn

hơn về mặt nội dung, và cuối cùng thị Sony buộc phải cho ngừng sản

xuất dòng sản phẩm sử  dụng băng định dạng Betamax. Akio trở

thành chủ tịch công ty vào năm 1976 và ban đầu ông không muốn

sản xuất các máy thu sử dụng định dạng VHS, và thế là Sony không

bao giờ có thể thực sự hồi phục trong lĩnh vực mà họ từng là người

tiên phong. 

        Sau sự  thất bại mang tên Betamax, Akio rất lưỡng lự  mỗi

khi đơn độc bước chân vào một lĩnh vực mới. Ông bắt đầu hình

thành những liên minh làm ăn với các công ty điện tử  khác, hy

vọng bảo đảm cho những sản phẩm ra mắt sau này trở  thành

những chuẩn mực về  mặt kỹ thuật, đồng thời tránh được

những đối thủ  cạnh tranh. Dù vậy, ông cũng không sợ  thử

nghiệm. Khoảng năm 1980, ông đẩy mạnh sản xuất một máy thu

sống nhỏ mà người sử dụng có thể nghe qua tai nghe đi kèm với máy.

      Mặc cho những người trong cuộc của các công ty khác cảm thấy sẽ

không tìm thấy thị trường lớn cho sản phẩm này, kết quả là Walkman

đã trở thành một trong những sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại

của Sony và nó cũng là sản phẩm đã tiếp cận một cách sát sao nhất

với nhu cầu của công chúng.

***

      Thành công vang dội của chiếc máy Walkman, từ một chiếc radio

to đùng thành một chiếc máy nghe nhạc gọn nhẹ, rồi đến một chiếc

máy chơi đĩa CD compact đã khiến Sony càng khát khao vươn xa hơn.

Vào năm 1987 họ mua lại Hãng thu âm lớn nhất thế giới CBS Records

với giá  3,4 tỉ đô-la. Hai năm sau, Sony bước chân vào ngành công

nghiệp điện ảnh bằng cách mua lại công ty Columbia Pictures

Entertainment với giá khoảng 4 tỉ đô-la. Các công ty lớn khác trong

lĩnh vực này sau đó cũng được bổ sung vào, ngoài ra còn có thêm vài

Các dòng máy Walkman của SONY

công ty bảo hiểm và tài chính khác nữa. Vị thế của Akio trong ngành

thương mại thế giới được nâng cao một cách rõ rệt và ông vẫn ở lại

cương vị điều hành Sony cho đến khi nghỉ hưu vào năm 1994 vì lý

do sức khỏe. Mỉa mai thay, cùng năm đó thành công lớn nhất trong

lịch sử của Sony – Máy chơi game PlayStation – được ra mắt.

        Cũng giống như Walkman, PlayStation ban đầu không được hồ

hởi đón nhận bởi vài thành viên trong công ty. Những người chống đối

chỉ ra rằng Nintendo đã  thống trị lĩnh vực trò  chơi điện tử  rồi và  lịch sử  đã

chứng minh rằng Sony không thể thành công trong việc cố  gắng thay đổi các

chuẩn mực của ngành công nghiệp này.Tuy nhiên, một kỹ sư trưởng tên

 là Ken Kutaragi đã được phép bắt tay thực hiệndự  án này với công nghệ 

 mà  ông đã nghiên cứu từ  năm 1984. Và  kết quả sau cùng đã  gây được

 tiếng vang lớn: PlayStation trở  thành một thành công

vượt xa mong đợi, đạt doanh thu hàng năm 7 tỉ đô-la và chiếm 9% thu

nhập toàn cầu của Sony và 27% tổng lợi nhuận của công ty.

Một trong những PlayStation đầu

tiên của SONY được tung ra thị

trường năm 1995

        Nhưng, bấy nhiêu vẫn chưa đủ để giúp Sony vượt qua được những

vấn đề khác. Họ vẫn là tập đoàn điện tử lớn thứ hai thế giới, sau người

đồng hương Nhật Bản là Matsushita, nhưng hoạt động kinh doanh của

họ trong lĩnh vực điện ảnh và thu âm lại thua lỗ nặng nề vì những bộ

phim bom tấn đắt đỏ nhưng lợi nhuận ít như bộ phim năm 2000 Mú về

châu Phi (I Dreamed of Africa). Và  trong khi sự  ra mắt ban đầu của

PlayStation 2 rất ấn tượng – 980.000 máy đã được bán ra trong ba ngày

đầu tiên xuất hiện trên thị trường Nhật Bản – công ty đã bị tổn thất vì

cung không theo kịp cầu, và  những đối thủ  sắp xuất hiện trên thị

trường (như X-Box, máy chơi game được đánh giá  rất cao của

Microsoft) sẽ làm mọi chuyện trở nên khó khăn hơn nhiều.

      Dù vậy, với tinh thần giống như nhà sáng lập, vị Chủ tịch kiêm

CEO Nobuyuki Idei ngày nay tiếp tục dấn thân vào những lĩnh vực

mới,  bao gồm một thiết bị hỗ trợ cá nhân có giá dưới 100 đô-la và có

thể tương tác với những sản phẩm khác của Sony. Công ty cũng đang

phát triển các dông điện thoại di động thông minh và máy tính xách

tay. Họ cũng đang cố gắng kết nối tất cả những sản phẩm mà họ làm

ra – từ  chiếc máy Walkman cho đến bộ  PlayStation – với mạng

Internet. Có  lệ, nhà  sáng lập Sony Morita Akio, dù  đã  qua đời vào

năm 1999, hẳn sẽ rất ngạc nhiên và thích thú.

Một số sản phẩm “đinh” của SONY trong năm 2013